2018 yılının en büyük skandallarından biri olan Facebook-Cambridge Analytica olayının patlak vermesinin ardından, hakkımızda toplanan kişisel verilerin izinsiz kullanımı meselesi hepimizin gündemine oturdu.
İnternette en yeni spor ayakkabısı modellerini ya da en ucuz uçak biletleri arayanlar için reklamverenlerin peşinizde olması pek bir şey ifade etmeyebilir. Ama Cambridge Analytica vakası ile gördük ki kişisel verilerin izinsiz toplanıp kişilerin davranışlarını, taleplerini ve ihtiyaçlarını şekillendirmek için kullanılması daha agresif sonuçlara yol açabiliyor.
Bildiğimiz üzere Facebook bizim pek çok tarayıcı verilerimizi kullanır. Sadece Facebook da değil, “kolay giriş” yapmak için Facebook’a bağlanarak üye olduğumuz diğer siteler de bu veritabanına bağlanır.
Tüm bu veriler (demografik bilgilerden ilişki durumuna, iş unvanımızdan anlık ruh halimize kadar) reklamverenler için çok değerli bilgiler içerir. Facebook, Ad Preferences sayfası yardımıyla insanların reklamverenlerin kendilerini nasıl ve ne kadar hedefleyebileceklerini kontrol edebileceklerini söylese de, bu ne kadar etkili?
Bu noktada Hang Do Thi Duc, Becca Ricks ve Joana Varon bir araya gelerek hem Firefox hem de Chrome için yeni bir eklenti geliştiriyorlar: Fuzzify.me.
Fuzzify.me kurucuları “Gendered Targeted Ads” adında cinsiyet hedefli reklamlar konusunda bir araştırma yapıyor. Bu kapsamda, örneğin belirli bir yaşa gelmişseniz, Facebook’un size gebelik ya da doğum kontrolü ile ilgili reklamlar göstermeye başladığını fark ediyorlar. Böylesine hassas bir verinin reklamverenlerin kullanımında olmasından duydukları rahatsızlığın yanı sıra, Facebook reklamlarının şeffaflığından duydukları şüphe ile daha iyi bir reklam koruması arayışına giriyorlar.
Bu noktada Fuzzify.me ortaya çıkıyor. Firefox ve Chrome için açık kaynak kodlu bir eklenti olarak yayınlanan Fuzzify, cookie‘ler yardımıyla Facebook’ta reklamverenlerin hangi kriterlere göre bizi hedeflediğini gösteriyor ve geçici bir 'temizlik’ yapmanızı sağlıyor.
Nasıl çalışıyor?
Tarayıcınıza eklemenizin ardından sadece tek bir tıklama ile eklenti otomatik olarak temizlik yapmaya başlıyor ve Facebook’un sizi kategorize ettiği tüm bilgileri reklamveren erişimine kapatıyor.
Ancak kurucular, amaçlarının bu reklamların tümünü kapatmak olmadığını, dahası reklamların bizi neye göre ve nasıl hedeflediğini görebilmek olduğunu söylüyor. Bu yüzden AdBlocker gibi reklam engelleyicileri deaktive etmenizi öneriyorlar. Daha sonrasında da Facebook’u ziyaret ettiğinizde pembe bir şerit ile sarılmış reklam gördüğünüzde Fuzzify ikonuna tıklıyorsunuz. Böylelikle bu reklamın ve olası diğer pek çok reklamın sizi neye göre ve nasıl hedeflediği bilgisine ulaşabiliyorsunuz.
Şimdi büyük resmi görmek daha kolay: Facebook hangi verileriniz reklamverenlere sunuyor ve sizi nasıl kategorize ediyor?
